TRONG CÁI KHÓ, LÓ CÁI KHÔN

          Anh Mai Lam Phương tâm sự: Sau nhiều năm chuyển dịch cơ cấu sản xuất, anh nhận thấy hiệu quả nuôi tôm ngày càng sụt giảm, vì thế việc lựa chọn cây trồng vậy nuôi và ứng dụng khó học kỹ thuật vào sản xuất sao cho phù hợp, chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu luôn nung nấu trong tâm trí anh. Trong một lần tình cờ phát hiện trong vuông nuôi tôm có một bụi thanh long đeo bám trên thân cây mắm, dù không được chăm sóc, nhưng tới mùa là thanh long đều cho trái rất ngon ngọt. Thanh long đâm chồi phát triển ngày càng nhiều nhưng cây mắm bị thanh long đeo bám vẫn tươi tốt. Anh Mai Lam Phương mừng thầm và nuôi ý tưởng nghiên cứu phát triển mô hình trồng thanh long trên cây mắm để phát triển kinh tế gia đình.

Anh Mai Lam Phương trồng mắm trên toàn bộ diện tích 01ha đất nuôi tôm để trồng thanh long sinh thái

          Từ giống thanh long trong tự nhiên (trái thanh long ruột trắng) gần như tuyệt chủng, anh Mai Lam Phương đã nhân giống phục chế thử nghiệm trồng ký sinh trên cây thanh long. Năm 2009, trong khi mô hình thanh long ruột đỏ được cơ quan chuyên môn và các Hội đoàn thể phổ biến nhân rộng, nhưng anh Mai Lam Phương lại có cách làm khác. Với mong muốn phát triển vườn thanh long sinh thái, anh Phương vừa nhân giống, vừa tiến hành trồng cây mắm trên khắp vuông tôm với diện tích 01ha. Qua 5 năm trồng và thực nghiệm, vườn thanh long sinh thái trồng ký sinh trên thân cây mắm của anh Mai Lam Phương đã phát huy được hiệu quả. Kể từ năm thứ 2, thanh long đã cho trái với sản lượng tăng dần qua hàng năm, có những gốc đạt năng suất 30 kg. Trong khi sản phẩm thanh long ruột đỏ có những thời điểm rơi vào tình cảnh dội hàng, ế chợ, nhà vườn phải đổ đống thì thanh long ruột trắng của anh Lam Phương vẫn được người tiêu dùng ưa chuộng và ổn định giá 15.000 đồng/kg; tại thị trường thành phố Hồ Chí Minh anh bán được giá 25.000 đồng/kg. Với niềm đam mê nghiên cứu để phát triển sản xuất, năm 2015 sáng kiến của anh đã đạt giải Khuyến khích tại hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật tỉnh Cà Mau lần thứ tư.

Ốc len dưới tán cây mắm

          TỪ MÔ HÌNH TỰ PHÁT ĐẾN CÁC GIẢI THƯỞNG DANH GIÁ

          Ưu điểm của mô hình trồng thanh long sinh thái trên thân cây mắm vùng ngập mặn của anh Mai Lam Phương là tiết kiệm được rất nhiều chi phí trong sản xuất. Cây thanh long trồng ký sinh trên thân cây mắm chỉ cần trồng một lần, nhờ cây mắm sống tự nhiên nên không cần phải đầu tư thay thế cây trụ để làm giá thể. Thanh long là loài cây thuộc họ xương rồng, có sức sống mãnh liệt, rất thích hợp trong việc sống ký sinh trên thân cây mắm, nhờ qua trình trao đổi chất, cung cấp chất dinh dưỡng và nguồn nước qua sự sinh trưởng và phát triển tự nhiên của loài cây mắm. Nhờ vậy, mặc dù cây cắm sống trong môi trường nước mặn, nhưng qua quá trình trao đổi chất của cây mắm, đã giúp cho cây thanh long phát triển một cách tự nhiên mà không cần phải chăm sóc, bón phân và kể cả tưới tiêu như loài thanh long ruột đỏ trồng trên đất vườn. Hơn nữa, do phát triển tự nhiên, không sử dụng phân thuốc, nên trái thanh long ruột trắng sinh thái cho hương vị ngon, ngọt, có thể kéo dài thời gian thu hoạch và vận chuyển; vì thế giá bán cũng cao hơn so với thanh long ruột đỏ.

Anh Mai Lam Phương thực hiện thí điểm thành công nuôi Vọp dưới tán cây mắm trong vuông nuôi tôm

Anh Mai Lam Phương, cùng con trai Mai Trúc Lâm (giữa) tại buổi thuyết trình đề tài cuộc thi “Ý tưởng khởi nghiệp” CiC 2019, của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh

          Với sự nỗ lực quyết tâm phát triển vườn thanh long sinh thái thích ứng với biến đổi khí hậu theo cách riêng của mình, sau 10 năm gây dựng, đến nay anh Mai Lam Phương có 01 ha thanh long sinh thái được trồng trên thân cây mắm sống trong vuông nuôi tôm, được các cơ quan chuyên môn đánh giá cao về chất lượng và tính khả thi về hiệu quả kinh tế của mô hình. Tháng 02/2019, sản phẩm thanh long sinh thái ruột trắng của anh Mai Lam Phương đã được Cục Sở hữu trí tuệ thuộc Bộ Khoa học Công nghệ cấp giấy chứng nhận nhãn hiệu độc quyền. Chất lượng sản phẩm, hiệu quả kinh tế và tính khả thi của mô hình “Thanh long sinh thái trồng trên thân cây mắm vùng ngập mặn” của anh Mai Lam Phương cũng đã được khẳng định thông qua các cuộc thi “Ý tưởng khởi nghiệp”, do con trai của anh là Mai Trúc Lâm, sinh viên Trường Đại học Gia Định, Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện đạt tổng số 6 giải; trong đó có các gỉai thưởng danh giá như:  Cuộc thi Ý TƯỞNG KHỞI NGHIỆP - CiC 2019, của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chính Minh; Cuộc thi Én xanh 2019, do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Liên hiệp các Hội khoa học và công nghệ (VUSTA), Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) và Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến Phục vụ Cộng đồng (CSIP) tổ chức. Mới đây, cũng với đề tài nghiên cứu “Thanh Long sinh thái trồng trên vùng ngập mặn”, sinh viên Mai Trúc Lâm, con trai anh Mai Lam Phương đã đạt giải Nhì vòng chung kết của Cuộc thi khởi nghiệp quốc gia 2019, do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức. Ở hầu hết các cuộc thi, đề tài này đều được Hội đồng khoa học đánh giá cao bởi tính sáng tạo, tính khả thi, hiệu quả kinh tế và lợi ích cộng đồng để phát triển ở vùng nước ngập mặn.

TRIỂN VỌNG CỦA MÔ HÌNH

          Thông qua các cuộc thi “Ý tưởng khởi nghiệp”, đã đạt giải cấp khu vực và quốc gia, thành Đoàn thành và một số doanh nghiệp ở phố Hồ Chí Minh đã có nhả ý hỗ trợ và hợp tác đầu tư, để có thể nhân rộng và rộng diện tích thanh long sinh thái trồng ký sinh trên thân cây mắm ở những nơi có điều kiện như vùng bãi bồi, đất ngập mặn ở Cà Mau, vùng ngập mặn huyện Cần Giờ, thành phố Hồ Chi Minh, gắn với phát triển du lịch sinh thái.

Môi trường sinh thái ổn định, cá keo và tôm đất phát triển mạnh cho hiệu quả kinh tế

          Niềm vui đối với gia đình anh Mai Lam Phương còn được nhân lên gấp bội bởi trong những tháng cuối năm 2019, vuông tôm trồng thanh long sinh thái trên thân cây mắm của gia đình đã cho thu hoạch được thêm hai loài thuỷ sản phát triển trong môi trường tự nhiên, đó là cá kèo và tôm đất. Ngoài ra, anh Mai Lam Phương cũng đã thực hiện thành công việc thả nuôi kết hợp Ốc len và Vộp dưới tán cây mắm.

Thực tế cho thấy, tất cả các loài thuỷ sản này đều có sự sinh trưởng và phát triển rất mạnh. Điều này chứng tỏ, mô hình thanh long sinh thái trồng trên thân cây mắm trong vuông nuôi tôm của anh Mai Lam Phương không chỉ cho hiệu quả kinh tế từ sản phẩm thanh long mang lại, mà mô hình này còn tạo ra môi trường thiên nhiên hài hoà, thích hợp để các loài thuỷ sản tự nhiên trong môi trường nước mặn cùng phát triển, giúp đa dạng đối tượng nuôi, nâng cao hiệu quả kinh tế, mở ra hướng phát triển mới có thể nhân rộng đối với vùng bãi bồi, gắn với Du lịch của Mũi Cà Mau./.